Kulturoznawstwo, r. IV, semestr VIII,
r. akadem. 2006/2007.
Ćwiczenia laboratoryjna do przedmiotu:
Światowy ład ... .
Szanowni Państwo,
zgodnie z zapowiedzią (z 26 stycznia 2007 r.), ćwiczenia laboratoryjne do przedmiotu Światowy ład informatyczny. Wybrane zagadnienia, zrealizowane zostaną z w “przestrzeni teleinformatycznej” z wykorzystaniem tzw. platform e-learning'owych ILIAS i MOODLE. Celem głównym przedsięwzięcia – podobnie jak w przypadku działającego od 3 lat systemu wykładów zdalnych – jest próba zaprzęgnięcia nowoczesnych systemów komunikacyjnych do pracy dydaktycznej. Państwa opinie, po które zwrócimy się na zakończenie zajęć pozwolą lepiej ustalić, czy, a jeśli tak to na ile, owo “zaprzęganie” jest dobrym sposobem na poprawianie skuteczności i atrakcyjności kształcenia w szkole wyższej.
Materiał
pomocniczy dla studentów
odbywających zajęcia z
wykorzystaniem
platform e-learning;owych ILIAS i MOODLE
SPIS TREŚCI
(WAŻNE: prezentowana wersja “Materiału ...” pochodzi z dnia 18 lutego 2007 r. Wszelkie korekty wprowadzane po tym terminie zaznaczone zostaną kolorem zielonym, a fakt wprowadzenie korekty ujawniony zostanie poprzez umieszczone nieco niżej, dobrze opisane hiperłącze prowadzące do uzupełnionego – poprawionego - miejsca.).
Z punktu widzenia użytkownika (student, nauczyciel), platforma e-learning'owa jest zdalnie dostępnym serwisem sieciowym wymagającym rejestracji (logowania).Tak ILIAS jak i MOODLE należą do kategorii serwisów hipertekstowych, zatem programem-klientem wykorzystywanym do komunikowania się z platformą jest przeglądarka (Mozilla-FireFox, Opera, Internet Explorer).
Powszechnie wiadomo, iż zdalnie dostępne serwisy sieciowe, nawet jeśli dotyczą jednej kategorii usług (bankowość, biblioteki, sprzedaż towarów i usług) różnią się od siebie – niekiedy bardzo – przede wszystkim dlatego, iż zespoły programistów, które pracowały nad konkretnymi rozwiązaniami zakładały nieco odmienne cele, w różny sposób pojmowały kwestię użyteczności, łatwości dostępu, profesjonalizmu, etc.; ILIAS i MOODLE są typowym przykładem opisanego stanu rzeczy.
Rejestracja (logowanie) w zdalnie dostępnym serwisie sieciowym wymaga wcześniejszego uzyskania tzw. konta. Uzyskanie (założenie) konta może być wynikiem akcji podjętej przez administratora serwisu lub przyszłego użytkownika; w drugim przypadku skorzystać on musi ze specjalnie w tym celu przygotowanego mechanizmu (sub-serwisu) rejestracyjnego danego systemu.
WAŻNE: konta dla wszystkich studentów biorących udział w przedmiotowych zajęciach zostaną przygotowane przez administratora serwisów ILIAS i MOODLE.
Jako serwis sieciowy, platforma e-learning'owa (przyjmijmy dla potrzeb niniejszego dokumentu wygodny akronim PEL) pozwala (umożliwia) następujące, niekiedy bardzo złożone działania:
- zdalne osadzanie w jej zasobach uporządkowanych i specjalnie przygotowanych materiałów dydaktycznych (nazywanych często kursami) – to działanie podejmują przede wszystkim nauczyciele (autorzy kursów);
- zdalne uzyskiwanie dostępu do zasobów serwisu i wykorzystywanie zgromadzonych tam materiałów dydaktycznych – to działanie podejmują najczęściej studenci (użytkownicy kursów).
Zdalne przygotowywanie i osadzanie materiałów dydaktycznych w zasobach PEL nie jest zadaniem łatwym i wymaga wielomiesięcznego przygotowywania; z powodów oczywistych – tekst ten kierowany jest do użytkowników kursów (studentów) – nie poświęcimy tej sprawie wiele uwagi.
Zdalne uzyskiwanie dostępu do zasobów danej PEL nie jest zadaniem trudnym, choć materia i konstrukcja części kursów – w zależności od wielu czynników, których w tej chwili przedstawiać nie trzeba – prowadzić mogą do sytuacji, gdzie pomyślne przejście wszystkich etapów danego kursu (zadania edukacyjnego) – przyswojenie materiału i jego zaliczenie – nie będzie należało do zadań łatwych i przyjemnych.
Po uzyskaniu połączenia z serwisem należy przeprowadzić czynność rejestracji (logowania). Podczas pierwszych zajęć (organizacyjnych) każdy student otrzyma informację, jaki jest jego identyfikator i hasło – w obu serwisach obowiązywać będzie ta sama para. Mechanizm obu serwisów pozwala użytkownikowi na zmianę hasło po pierwszym zarejestrowaniu (zalogowaniu) się, a standardowe reguły bezpieczeństwa nakazują zmianę hasła na inne; zalecamy skorzystanie z tej możliwości.
Główna witryna serwisu ILIAS pełni jednocześnie funkcję tzw. 'strony ('ekranu') logowania'. W MOODLE zastosowano inne rozwiązanie: aby przystąpić do czynności rejestracyjnych należy użyć hiperłącza znajdującego sie w górnym prawym rogu witryny głównej, opisanego 'Zaloguj się'; skutkuje to wprowadzeniem w okno przeglądarki 'strony ('ekranu') logowania' MOODLE.
Otwarcie sesji w serwisie PEL pozwala użytkownikowi prowadzić przeróżne akcje, których celem głównym jest wykorzystanie dostępnych zasobów na rzecz przyswojenia określonego rodzaju wiedzy. Jak wspomniano, zasoby te, to uporządkowane i specjalnie przygotowane materiały ('jednostki') dydaktyczne, nazywane najczęściej kursami.
WAŻNE: dla potrzeb naszego przedsięwzięcia przyjmujemy, iż 1,5 godzinna jednostka lekcyjna ('zajęciowa') - 2x 45 min, odpowiada jednemu kursowi. Tak więc co tydzień (teoretycznie), korzystający z PEL student przyswaja JEDEN KURS!!! Może to robić tak długo, jak będzie to potrzebne (w ramach narzuconego przez autora limitu czasu – najczęściej 2 tygodnie).
Lista przygotowanych kursów staje sie widoczna (lub dostępna poprzez odpowiednie hiperłącze) po otwarciu sesji w serwisie PEL. Aby wziąć udział w kursie (czyli odbyć dane zajęcia) należy ten kurs subskrybować. Niestety, polszczyzna komunikatów w obu serwisach pozostawia niekiedy wiele do życzenia (będziemy to systematycznie korygowali), tak więc akt subskrypcji (czyli wpisywania się na listę zainteresowanych uczestnictwem w danych zajęciach), prezentowany jest najczęściej jako czynność 'zapisania się' ('zapisywania się') 'na kurs'. Powtórzmy: nie można wziąć udziału w danych zajęciach (kursie) nie 'zapisawszy się nań'.
Struktura (budowa) kursu jako jednostki zajęciowej jest w zasadzie “znormalizowana”. W warstwie prezentacyjnej znajdziemy jego nazwę oraz krótki opis zawartości. W warstwie głębszej – właściwej – znajdziemy opis celu (celów) odbywania danych zajęć, prezentację pojęć i terminów potrzebnych do zrozumienia przekazywanych treści, wreszcie kluczowy materiał prezentacyjno-ćwiczebny skonstruowany w taki sposób, aby cel odbywanych zajęć został osiągnięty; do większości kursów dołączone są materiały prezentacyjne w formie obrazu ruchomego.
Poza modułem zasobów (czyli kształcenia, zawierającym głównie kursy i powiązane z nimi materiały uzupełniające) – kluczowym dla realizacji każdego zadania dydaktycznego – serwis PEL zawiera inne moduły, które wspomagają i ułatwiają proces przyswajania wiedzy (czyli uczenia się). Jak łatwo się domyśleć, każda PEL posiada własne rozwiązania, lecz w każdej z nich znajdziemy z pewnością:
- moduł komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej;
- moduł kontroli (sprawdzania) przebiegu i rezultatów procesu kształcenia.
Moduł komunikacji wewnętrznej obejmuje porozumiewanie się na linii student-nauczyciel oraz student-student. Komunikaty wymieniane miedzy zainteresowanymi stronami nie opuszczają systemu PEL, zatem dostępne są wyłącznie po otwarciu sesji i w trakcie jej trwania. Komunikacja wewnętrzna bazuje zazwyczaj na wbudowanych w strukturę serwisu:
- prostym systemie poczty elektronicznej,
- usłudze IRC (tzw. 'chat'),
- usłudze grup dyskusyjnych; materiały tej ostatniej są archiwizowane.
Moduł komunikacji zewnętrznej obejmuje porozumiewanie się uczestników przedmiotowych działań dydaktycznych za pośrednictwem zewnętrznego względem PEL serwisu poczty elektronicznej. Aby tak być mogło, w bazie danych obsługującej pracę PEL znaleźć sie muszą adresy pocztowe (zewnętrzny serwis poczty elektronicznej) wszystkich jej użytkowników.
WAŻNE: aby ułatwić naszą wspólną pracę Administrator uniwersyteckiego systemu pocztowego dla studentów, udostępnił kulturoznawcom konta w domenie 'st.amu.edu.pl/'. Podczas zajęć organizacyjnych wszyscy słuchacze otrzymają informację dotyczącą przydzielonego identyfikatora i hasła. Przy okazji: jeden z pierwszych kursów zdalnych poświęcony będzie zapoznaniu użytkowników z niespotykanymi w podobnych rozwiązaniach właściwościami tego wyjątkowego serwisu pocztowego. Jego adres sieciowy (strona logowania) to: https://poczta.st.amu.edu.pl/
Korzystanie z zasobów PEL, poddane jest rozmaitym działaniom o charakterze kontrolnym – odpowiada za to mniej lub bardziej skomplikowany moduł testów i kontroli (dostępny jedynie z poziomu administratora serwisu PEL i uprawnionego nauczyciela).. Dotyczą one – między innymi – rejestrowania faktu otwarcia przez użytkownika sesji i czasu jej trwania (znane skądinąd 'sprawdzanie obecności'), rejestrowania obecności i aktywności na forach i w grupach dyskusyjnych (jeśli zostały zalecone przez program danego kursu), rejestrowania użycia zalecanych przez nauczyciela materiałów pomocniczych, etc.
Rezultaty procesu kształcenia realizowanego za pośrednictwem PEL można kontrolować przy pomocy testów i innych – wykorzystywanych także w kształceniu tradycyjnym formach (np. pisanie esejów). O dokonanym przez prowadzącego zajęcia wyborze sposobu sprawdzenia wiedzy, student informowany jest w opisie dołączonym do materiałów kursu; tam też znaleźć winien informację o warunkach zaliczenia konkretnych zajęć (danego ćwiczenia). Ponieważ moduł testów został lepiej opracowany w MOODLE – w każdym razie tak nam się dzisiaj zdaje, tam też zapewne – choć nie jest to oststecznie rozstrzygnięte - przeniesione zostaną odnośne działania sprawdzające wiedzę nabytą podczas zajęć. Korzyścią z takiego rozwiązania może być to, iż procedura testująca oddzielona zostanie od materiału kursu, co wzmocni obiektywność uzyskiwanego wyniku.
Standardowe ustawienie każdego profilu (konta) użytkownika PEL ILIAS sprawia, iż po otwarciu sesji serwis dostarcza mu dostęp do tzw. 'pulpitu osobistego'; jest to jedna z czterech kategorii menu głównego platformy. Poza 'pulpitem osobistym' znajdujemy w nim (menu główne) następujące kategorie: 'dostępne zasoby', 'szukaj', 'poczta elektroniczna'; nie widzę potrzeby obszerniejszego komentowania ich znaczenia, poza przypomnieniem, iż 'dostępne zasoby' zawiera listę umieszczonych w ILIAS'ie kursów oraz skojarzonych z nimi, innych materiałów dydaktycznych. Do materiałów tych zaliczamy: obrazy ruchome, materiały graficzne, dokumenty znajdujące się w publicznych zasobach Internetu etc.
'Pulpit osobisty' zawiera szereg subkategorii ('przegląd', 'profil osobisty', 'terminarz', 'notatki prywatne', 'zakładki', 'postęp nauczania' z których najważniejsza to bez wątpienia 'profil osobisty'. Przykładowy widok w oknie przeglądarki po otwarciu sesji w PEL ILIAS mogą Państwo obejrzeć na dołączonym obrazku.
WAŻNE: przy okazji pierwszej sesji każdy student spróbuje zmodyfikować swój profil osobisty poprzez wpisanie w odpowiednią rubrykę formularza numeru swojego telefonu komórkowego (w formacie: +48 XXX ZZZZZZ) – jeśli go rzecz jasna używa. Dokonaną zmianę należy zatwierdzić specjalnym przyciskiem znajdującym się u dołu formularza z danymi, w przeciwnym bowiem razie nie zostaną one “dopisane” do serwisowej bazy danych.
Za sprawą administratora serwisu, otwarcie sesji w PEL MOODLE również nie skutkuje fajerwerkami. W oknie przeglądarki widoczne są trzy sekcje, z których środkowa – najobszerniejsza – zawiera wykaz zarejestrowanych kursów. Sekcja po prawej stronie okna ma charakter informacyjny (kalendarz, zalogowani użytkownicy, kategorie kursów), a sekcja w lewej części okna to menu główne – na razie jest tam tylko łącze do “Aktualności”. Przykładowy widok w oknie przeglądarki po otwarciu sesji w PEL MOODLE mogą Państwo obejrzeć na dołączonym obrazku.
Wstęp:
Fundamentalną przesłanką systemów edukacji zdalnej (wykorzystujących sieci komputerowe, czy ogólniej – globalną infrastrukturę teleinformatyczną) jest przekonanie, iż zdobywanie wiedzy może dokonywać się w czasie i miejscu, które wyznacza sam zainteresowany. Ponadto, przebieg tego procesu w aspekcie jego intensywności i czasu przeznaczanego na przyswojenie poszczególnych fragmentów (jakiejś) wiedzy, również może (przynajmniej częściowo) określać sam zainteresowany.
Aby dany system edukacji zdalnej mógł zacząć funkcjonować, wspomniana wyżej przesłanka “ideowa” (czyli przekonanie), uzupełniona MUSI być przesłanką o charakterze materialnym. Mianowicie, w miejscu i czasie, które zainteresowany wybiera dla zdobywania wiedzy z wykorzystaniem systemów edukacji zdalnej, MUSI on dysponować komputerem zespolonym z infrastruktura sieciową.
Zespół prowadzący zajęcia laboratoryjne (ćwiczenia) z przedmiotu Światowy ład informatyczny. Wybrane zagadnienie zakłada, iż wspomniana wyżej, materialna przesłanka skutecznej edukacji zdalnej występuje, że więc wszyscy studenci, których reżym obowiązującego programu studiów zmusił do odbywania przedmiotowych zajęć dysponują komputerem podłączonym do Internetu.
WAŻNE: stare łacińskie przysłowie powiada, iż mylić sie jest rzeczą ludzką, zatem wspomniany wyżej Zespół prowadzący ... wzywa tych, którzy nie dysponują komputerem podłączonym do Internetu, by fakt ten zgłosili podczas naszego spotkania organizacyjnego lub najpóźniej w drugim tygodniu zajęć. Pozwoli to na przygotowanie instytutowej pracowni komputerowej tak, by w dogodnych dla zainteresowanych terminach – negocjowanych indywidualnie z prowadzącymi zajęcia – mogli skorzystać ze znajdujących się tam maszyn. Ostateczny termin zgłoszeń upływa 2 marca 2007 r.
Udostępnianie kursów (i testów):
Kwestie programowe, w aspekcie ilościowym (ile kursów) i jakościowym (jakie kursy), zostały już rozstrzygnięte; zapadają decyzje w sprawie, jak długo udostępniany będzie każdy z nich.
Materia tzw. udostępniania dotyczy przede wszystkim tego, kiedy (którego dnia) i jak długo (ile dni, tygodni, miesięcy) dany kurs (czyli dane zajęcia) dostępne będą w serwisie PEL. 'Dostępny', oznacza stan rzeczy, kiedy po otwarciu sesji student może dokonać subskrypcji kursu oraz wykonać – trwające w czasie działania – w rezultacie których przyswoi zaplanowaną przez autora kursu porcję wiedzy (i wykorzysta skojarzone z kursem zasoby); prowadzący wyznaczyć może w tym celu ściśle określoną ilość czasu. 'Niedostępny' oznacza stan rzeczy, kiedy po otwarciu sesji student NIE MOŻE dokonać subskrypcji ani podjąć żadnych innych działań na rzecz wykorzystania danego kursu. W praktyce wygląda to tak, iż dany kurs znika z listy widocznej w serwisie PEL, a jeśli nawet jest ciągle widoczny, to i tak nie można go w żaden sposób wykorzystać (np. niedostępne są – tak jest w ILIASie – komendy subskrypcyjne).
Decyzję w kwestii udostępniania kursów podejmują ich autorzy – Wasi nauczyciele, a celem tego zabiegu jest dyscyplinowanie procesu przyswajania wiedzy. Dyscyplinowanie rozumiane jako zmuszanie studenta do systematycznej pracy.
WAŻNE: w uzasadnionych, analizowanych indywidualnie przypadkach student może ubiegać się o udostępnienie kursu w innym czasie, niż początkowo planowano. Decyzję w tej sprawie wydaje prowadzący dane zajęcia.
Podobne rozwiązanie przyjmujemy w kwestii udostępniania testów wykorzystywanych do sprawdzania Państwa wiedzy. Termin dostępności testu skojarzonego z danymi zajęciami zostanie określony przy udostępnianiu odnośnego kursu. Negocjacje dotyczące przypadków specjalnych i losowych – wedle zasady określonej w powyższym WAŻNE.
Korzystanie z kursów i rozwiązywanie testów zaliczeniowych:
Jako się rzekło, student korzysta z kursu w czasie, gdy kurs jest udostępniony, postępując wedle wskazówek pomieszczonych w każdym z nich. Czas i miejsce oraz intensywność i sposób pracy nie są Mu przesadnie, zbyt natarczywie narzucane. Kiedy stwierdzi, iż posiadł był wiedzę w stopniu pozwalającym na opublikowanie tego faktu, przystępuje do rozwiązywania testu. Pomyślne przejście procedury testowania oznacza zaliczenie danych zajęć (jednostki zajęciowej). Wynik testu zachowywany jest w bazie danych PEL dla późniejszego wykorzystania (wpis do indeksu).
Kontakt i współpraca z prowadzącymi zajęcia:
Kanony edukacji zdalnej wykluczają uporczywą i powtarzającą się obecność prowadzącego u boku odbywającego zajęcia (np. co tydzień). Nie oznacza to, rzecz jasna, iż prowadzący znika z pola widzenia studenta, a ten ostatni rzucony zostaje “na pastwę losu”, zdany na własne domysły i pomoc, przypadkowych osób trzecich.
Autorzy wszystkich kursów wraz z ich przełożonym, sprawować będą permanentną opiekę nad stanem udostępnionych kursów (i testów), oraz funkcjonowaniem obu PEL. Pozostawać też będą do dyspozycji studentów przez cały semestr w sposób (w formie) i w miejscach wskazanych w opisie każdego z kursów. Tak więc – dla przykładu – wskazanym miejscem kontaktu może być “chat” w serwisie ILIAS lub MOODLE (konkretne dni i godziny, lub w terminie wynegocjowanym indywidualnie). Lub pomieszczenie PKM WNS UAM (bud. E, p. 6 – wedle zasady jak wyżej). Lub zwykła wymiana listów, wysyłanych z poziomu PEL, czy jakiegokolwiek serwisu pocztowego.
WAŻNE: głównym kanałem komunikacyjnym z prowadzącymi zajęcia jest kanał elektroniczny. Formy tradycyjne mają znaczenie uzupełniające i nade wszystko – AWARYJNE.
Jak już wspominano [wcześniej], Zespół prowadzący ... dołoży starań, by instytutowa pracownia komputerowa mogła zostać wykorzystana przez tych studentów, którzy nie mają i w najbliższym czasie nie będą mieli dostępu do Internetu. Planujemy tak zorganizować jej funkcjonowanie, by w dogodnych dla zainteresowanych terminach – negocjowanych indywidualnie z prowadzącymi zajęcia mogli oni skorzystać ze znajdujących się tam maszyn. Bierzemy też pod uwagę inne rozwiązania: np. lista terminów wyznaczonych w sposób stały, wreszcie – dostęp skumulowany w uzgodnionym przez zainteresowanych tygodniu (tygodniach).
WAŻNE: ostateczna decyzja w tej sprawie podjęta zostanie po naszym spotkaniu organizacyjnym, kiedy uzyskamy wiedzę dotyczącą skali tego problemu. Przypominam, iż ostateczny termin zgłoszeń takich przypadków upływa 2 marca 2007 r.
GRUPA |
I termin: |
II termin: |
III termin: |
Uwagi: |
---|---|---|---|---|
I |
11-06; 10:00-12:00 |
13-06; 10:00-12:00 |
15-06; 10:00-12:00 |
|
II |
11-06; 12:30-14:30 |
13-06; 12:30-14:30 |
15-06; 10:00-12:00 |
|
III |
12-06; 10:00-12:00 |
14-06; 10:00-12:00 |
15-06; 10:00-12:00 |
|
IV |
12-06; 12:30-14:30 |
14-06; 12:30-14:30 |
15-06; 10:00-12:00 |
|
- przechowywać w bezpiecznym miejscu i formie dane dotyczące używanych identyfikatorów i haseł;
- regularnie, np. 2 razy w tygodniu łączyć się z serwisem PEL w celu odbycia zaplanowanych na dany tydzień zajęć;
- regularnie – podczas każdej sesji – sprawdzać wewnętrzne kanały komunikacyjne serwisu PEL (zaleca się rozpoczynanie sesji od tej właśnie czynności);
- regularnie – korzystać z serwisu pocztowego w domenie 'st.amu.edu.pl';
- regularnie, np. 2 razy w tygodniu, bez wezwania przeglądać tablicę ogłoszeń serwisu pocztowego w domenie 'st.amu.edu.pl';
-
Zespół prowadzący zajęcia laboratoryjne (ćwiczenia) z przedmiotu Światowy ład informatyczny. Wybrane zagadnienie dokłada wszelkich starań, by w pierwszym tygodniu semestru letniego (19 – 24 lutego 2007 r.) znaleźć wolną salę i dogodny termin dla odbycia jednych, wspólnych dla wszystkich zainteresowanych zajęć organizacyjnych. Konkretną informację przekażemy wykorzystując sposób powszechnie stosowany w instytucie – papierowe kartki przyczepione gdzie się da. Z pewnością kartki te zawisną też na drzwiach instytutowej pracowni komputerowej – gmach AB, p. 21. Będziemy wdzięczni, jeśli zechcą Państwo przyjąć tę niedogodność ze zrozumieniem.
Jedno, wspólne spotkanie organizacyjne pozwala lepiej (efektywniej, rozumniej) wykorzystać przeznaczony na takie zajęcia czas. Pozwala także uprościć niebywale przekazywanie Państwu wszystkich ważnych, spersonalizowanych danych (głównie identyfikatory i hasła do serwisów sieciowych wykorzystywanych w procesie edukacji zdalnej).
Jeśli nie mogłeś przybyć na zajęcia organizacyjne MUSISZ zgłosić się osobiście do Pracowni Komunikacji Multimedialnej WNS (bud. E, p. 6), aby otrzymać zapis Twoich identyfikatorów i haseł (PEL i poczta w domenie 'poczta.st.amu.edu.pl'). Termin wizyty możesz negocjować: tel. 61 829 2374 lub piotrpawlak@wns.amu.edu.pl Ostateczny termin upływa 2 marca 2007 r.
Jeśli Twoje nazwisko (oraz pozostałe dane) nie trafiły na naszą listę studentów IV roku kulturoznawstwa (listę otrzymaliśmy z dziekanatu WNS UAM), a przypuszczasz, lub nawet masz pewność, że jesteś studentem tego właśnie kierunku i roku - MUSISZ zgłosić się osobiście do Pracowni Komunikacji Multimedialnej WNS (bud. E, p. 6), abyśmy mogli – wyjaśniwszy rzecz całą – uzupełnić wszelkie wpisy w bazach danych ILIAS i MOODLE oraz serwisu pocztowego 'poczta.st.amu.edu.pl'. Ostateczny termin upływa 2 marca 2007 r.
Pod tym adresem można przeczytać kilka interesujących informacji dotyczących e-edukacji.